Các giải pháp nâng cao sức khỏe và tỷ lệ sống cho cá tra, cá điêu hồng trong mùa nắng nóng với bộ giải pháp 5 trọng tâm từ GREENFEED

Cá là loài động vật máu lạnh – hay còn gọi động vật biến nhiệt – nghĩa là chúng không thể kiểm soát nhiệt độ cơ thể của mình. Thay vào đó, chúng dựa vào nhiệt độ của môi trường nước xung quanh để điều chỉnh hoạt động trao đổi chất của chúng. Rõ ràng, chúng ta không thể mong đợi nhiệt độ tối ưu liên tục, nhưng các giai đoạn có nhiệt độ nắng nóng lệch xa so với mức tối ưu cho sự sinh trưởng sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng của cá cũng như phát sinh bệnh do vi khuẩn.

Các quá trình sinh học của cơ thể cá sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi nhiệt độ nước tăng cao hơn nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển tối ưu của cá. Các sinh vật trong nước như cá nuôi, phiêu sinh động, thực và vi khuẩn cần nhiều oxy hơn khi nhiệt độ nước tăng cao cho hoạt động hô hấp của chúng nhưng lượng oxy hòa tan trong nước lúc này lại thấp hơn. Đây là lý do tại sao oxy hòa tan trong nước sụt giảm và trở thành mối đe dọa lớn cho sức khỏe của cá.

Khi trời quá nóng, quá trình trao đổi chất và hô hấp của của các sinh vật trong nước tăng tốc, đồng thời chúng sử dụng nhiều oxy hơn. Vấn đề là, khi nước ấm lên, nước chứa ít oxy hòa tan hơn so với nước có nhiệt độ thấp hơn, điều này khiến cá càng thêm stress.

Độc tính của ammonia gia tăng khi nhiệt độ nước tăng cao trong lúc oxy hòa tan trong nước giảm làm cho cá trở nên dễ mắc bệnh hơn và trong những trường hợp nghiêm trọng, cá có thể bị tổn thương nội quan hoặc thậm chí hô hấp bị ngưng trệ.

Khi nhiệt độ nước trở nên tồi tệ hơn, trên 32 °C, các vi khuẩn có lợi duy trì sự cân bằng chất lượng nước bắt đầu chết dẫn đến sự tích tụ ammonia và nitrite nguy hiểm gây hại cho cá. Nhiệt độ nước cao trong mùa nắng nóng cũng sẽ giúp vi khuẩn Aeromonas hydrophila gây bệnh xuất huyết và Streptococcus agalactiae gây bệnh lồi mắt, trướng bụng tăng cao số lượng trong nước. Cá bị hao hụt nhiều chủ yếu do hai bệnh này trong mùa nắng nóng.

Người nuôi cá phải có những giải pháp thích hợp nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng của nhiệt độ nước trong mùa nắng nóng, đặc biệt đối với các hệ thống nuôi như ao, bè ngoài trời.

Dưới đây là một số gợi ý cho các giải pháp giúp cá tăng sức chịu đựng, giảm hao hụt trong mùa nắng nóng.

1. Tăng cường oxy hòa tan trong nước:

Nước có nhiệt độ cao sẽ có nồng độ oxy hòa tan thấp hơn nước có nhiệt độ thấp. Cùng lúc này, cá hoạt động nhiều hơn và tiêu thụ nhiều oxy hơn khi nhiệt độ nước tăng cao. Trong trường hợp như vậy, cá của bạn có thể bị thiếu oxy nếu chúng ta không có giải pháp gì cả. Một giải pháp hiệu quả nhất là sục khí nước hay quạt nước (đạp nước).

Cách này không những giúp tăng oxy trong nước mà còn giúp nhiệt độ nước ổn định hơn. Nếu không sục khí và quạt nước giữa trưa nắng nóng, những ngày có con nước kém, những lúc nước đứng chắc chắn cá sẽ bị ảnh hưởng và dẫn đến nhiều hệ quả xấu trong thời gian ngắn sau đó. Nồng độ oxy hòa tan trong nước được cải thiện cho phép cá duy trì được tình trạng sức khỏe tốt trong điều kiện nắng nóng.

Làm cách nào có thể biết được cá đang thiếu oxy? Hãy quan sát hoạt động của cá như tập trung nhiều ở mặt nước hớp bóng khí liên tục hay tập trung nhiều vào nơi nước cấp vào ao.

2. Điều chỉnh giảm lượng thức ăn cho cá ăn:

Khi nhiệt độ nước tăng cao hơn, cá sẽ bắt mồi nhiều hơn. Lượng thức ăn cá ăn ở 32 °C sẽ cao hơn khi ở 30 °C. Tuy nhiên không vì đặc tính này mà cho cá ăn nhiều hơn khi trời nắng nóng. Nên lấy mức thức ăn cá ăn ở nhiệt độ nước 30 °C làm chuẩn để cho cá ăn khi nhiệt độ nước ở 32 °C.

Cho cá ăn từ từ theo tốc độ bắt mồi của cá. Không nên cho cá trong bè ăn lúc nước đứng vì lúc này oxy hòa tan trong nước thấp hơn khi nước chảy. Tốt nhất nên cho cá ăn lúc mực thủy triều sắp lên đến đỉnh hoặc bắt đầu rút. Nhìn chung, chỉ nên cho ăn khoảng từ 80 – 90 % lượng thức ăn cá có thể bắt mồi. Khi mức độ cá tập trung bắt mồi ngơi đi, không nên rải tiếp thức ăn.

3. San thưa cá, giảm mật độ:

Trong giai đoạn cao điểm của mùa nắng nóng (tháng 4 và 5) nên có kế hoạch san thưa cá. Cách suy nghĩ cứ thả cá mật độ dày ban đầu, sau đó cá hao hụt dần để còn được mật độ nuôi mong muốn khá phổ biến trong người nuôi cá Tra và Điêu Hồng. Việc thả dày sẽ làm tăng mức độ tiêu thụ oxy trong nước, điều này sẽ làm giảm nồng độ oxy hòa tan. Ngoài ra thả cá mật độ dày cũng sẽ làm tăng lượng chất thải. Hai yếu tố này sẽ làm giảm khả năng xử lý sinh học của chính hệ thống nuôi.

4. Dọn sạch chất thải trong ao, bè:

Thức ăn dư thừa, xác cá chết, bùn đáy tích tụ ở đáy ao hoàn toàn không tốt cho ao và bè nuôi. Điều này càng đặc biệt đúng trong mùa nắng nóng. Các thành phần có hại này sẽ bị phân hủy tạo khí độc ammonia và làm giảm oxy hòa tan trong nước. Hàm lượng ammonia quá cao trong nước sẽ gây độc cho cá. Trong mùa nắng nóng cá đã bị stress do nhiệt độ cao, oxy hòa tan giảm thấp, việc cá lại phải chịu thêm nồng độ ammonia cao trong nước chỉ làm tình trạng ao nuôi tồi tệ hơn.

5. Nâng cao mực nước trong ao:

Vào mùa nắng nóng, mực nước trong ao nên được nâng cao đến mức có thể. Mực nước ao sâu sẽ giúp nước trong ao có nhiệt độ ổn định, mát hơn hơn so với mực nước cạn hơn. Mực nước sâu cũng giúp cá có nhiều khoảng cách hơn để bơi lội, phát triển dày và săn chắc hơn lườn fillet hai bên thân, giảm được tỷ lệ mỡ bụng trong cơ thể. Nên thay 20 – 25 % nước trong ao vào những ngày nóng bức.

6. Tạo bóng râm cho cá:

Cá trong ao hay bè sẽ không bị cháy nắng như vật nuôi trên cạn. Tuy nhiên, chúng cũng sẽ bị nóng dưới ánh sáng chói chan của mặt trời. Cá Tra, Điêu Hồng có thể thể sống ở nhiệt độ 32 – 34 °C nhưng điều này không có nghĩa chúng sẽ phát triển tốt trong điều kiện như vậy. Hãy che mát bằng lưới lan cho cá Điêu ồng trong bè, Đối với ao nuôi, ít nhất cần che mát gièo cá trong ao.

Đối với ao, bè không được che mát, ánh nắng trực tiếp vào ban ngày có thể làm nhiệt độ tăng cao hơn, và mất nhiệt vào những đêm trời quang có thể khiến nhiệt độ giảm xuống thấp hơn so với ao có bóng râm. Bầu trời đêm quang đảng có thể hấp thụ một lượng lớn nhiệt từ một ao nhỏ và thực sự khiến nhiệt độ ao thấp hơn nhiệt độ không khí. Điều này làm cho ao, bè không được che mát có nhiệt độ chênh lệch giữa ngày và đêm cao hơn.

7. Tăng cường dưỡng chất chống chịu stress:

Trong thời gian nắng nóng, cá phải chịu rất nhiều yếu tố gây stress. Vì vậy, hãy bổ sung vào thức ăn kẽm hữu cơ hay kẽm acetate ở mức 5 – 10 mg/kh thức ăn và vitamin C liều 50 mg/kg thức ăn. Kẽm và viatamin C còn giúp các vết thương trên da mau lành, giảm hao hụt sau khi vận chuyển, chuyển ao, bè hay phân cỡ cá.

8. Kiểm tra chất lượng nước:

Nếu thấy cá có hoạt động bơi theo cách bất thường, bơi chậm chạp, hãy kiểm tra chất lượng nước. Đơn giản nhất là đo nhiệt độ nước mặt bằng nhiệt kế, ammonia, nitrite và oxy hòa tan bằng các kít hóa học. Việc này chỉ mất vài phút và một ít phí tổn. Hãy đừng e ngại khi gọi kỹ sư của công ty chúng tôi hướng dẫn cách đo và nhận định kế quả cũng như đưa ra giải pháp cụ thể giải quyết vấn đề.